Wij als projectmanagers of projectmedewerkers staan vaak midden met onze voeten in verandering. Er is ons gevraagd iets te bewerkstelligen en dat doen we (hopelijk) vol overtuiging. Maar dat is niet altijd even makkelijk: het blijkt namelijk dat er iets is dat de beweging van mensen beperkt: angst. Versla angst!
Verschillende angsten
Misschien is angst een woord wat net te sterk is, en is onzekerheid een betere beschrijving, maar hoe dan ook beperken deze zaken de potentiële slagvaardigheid van organisatie, omdat je de onzekerheid met alle veranderingen die je doet, zal moeten overwinnen.
- Acceptatie
Medewerkers zijn soms bang om zichzelf uit te spreken of om het voortouw te nemen, omdat zij geaccepteerd willen worden door hun collega’s en hun leidinggevenden – en misschien wel door indirecte contacten zoals vrienden en familie. Door juist het hoofd boven het maaiveld uit te steken of zich te onderscheiden van de rest, bestaat potentieel het risico dat anderen daardoor anders naar hen gaan kijken. Ze vinden wellicht de medewerker een uitslover, uit de hoogte doen, betweterig. Dat zet de relatie op het spel van deze collega met de rest. In de Maslow piramide zou dit betekenen dat je niet alleen het derde niveau (sociale contacten) verliest, maar potentieel ook de tweede trap (zekerheid, veiligheid).
- Prestatie
In het systeem waarin we werken, worden we beloond op basis van de prestaties die we leveren. Hoewel er hele mooie systemen zijn om afspraken met elkaar te maken, deze periodiek te reviewen om uiteindelijk aan het eind van het jaar tot een punt te komen waarin er wordt ‘afgerekend’, blijft altijd nog de onzekerheid bestaan of de verwachte of gewenste beloning wel volgt. Heeft het wel zin om je nek uit te steken, als je weet dat het management zich moet houden aan de normaalverdeling waarbij één of twee collega’s de lucky ones zijn om beter dan gemiddeld te worden beoordeeld (en helaas ook één of twee collega’s die láger worden beoordeeld). Heeft het wel zin om je nek uit te steken als de afspraken niet SMART genoeg zijn, of als er toch een forse onzekerheid bestaat dat een bonus niet wordt toegekend? Die angst kan averechts werken op de motivatie van medewerkers.
- Stabiliteit
Als we nog even teruggrijpen naar die Maslow piramide, dan is zekerheid een een belangrijke drempel. Helaas hebben we alweer een jaar of 6 à 7 achter de rug met een financiële en economische crisis. Jaren waarin vele medewerkers hun baan zijn verloren en waarbij de focus bij veel bedrijven heeft gelegen op bezuinigen bezuinigen bezuinigen. Risico nemen is dan iets wat voor veel medewerkers niet direct bovenaan het lijstje staat. De angst om vervolgens te worden afgerekend op dat risico en de potentiële uitkomst daarvan, kan immers betekenen dat er ook “verloren” wordt. En het verliezen van werk draagt niet bepaald bij aan het gevoel van zekerheid.
- Het mis hebben
Je nek uitsteken, risico nemen, ideeën uitdragen, visie tonen, niet altijd zijn dat zaken die op exacte wetenschap zijn te baseren. Soms is het een onderbuik gevoel dat een verandering of verbetering ook daadwerkelijk wat oplevert. En dat betekent dat het ook anders kan uitpakken. Men kan er naast hebben gezeten en in het meest erge geval wordt er daardoor misschien zelfs minder winst gemaakt. En als dat zo is, wat gebeurt er dan met de acceptatie door collega’s en management? Hoe worden je prestaties dan gezien? Wat gebeurt er met die stabiliteit die je had?
Versla angst
Als projectmanager heb je een belangrijke rol in het (deels) wegnemen van die angst! Jij hebt de sleutel om je teamleden te laten zien dat je initiatieven waardeert, dat je hen ’thuis’ laat voelen, dat je het toestaat om fouten te maken – zolang daar maar van geleerd wordt. De wijze waarop je dat doet straalt uit op je teamleden, die dit hopelijk van je gaan overnemen. Het zal niet van de één op andere dag veranderen, maar als je project een tijdje loopt, zal er potentieel een ‘subcultuur’ gaan ontstaan waarin bovenstaande angsten de ondertoon zullen gaan voeren. Zeker als jij als projectmanager jouw ervaringen met medewerkers op een positieve manier naar het lijnmanagement terugkoppelt – met een CC aan de betreffende medewerker. Immers: de trede in de Maslow piramide die boven zekerheid en sociale contacten ligt is erkenning en waardering. En dat kan bij jou beginnen.
