Er zijn talloze films waarin de robots op een gegeven moment zo slim worden dat ze de mensheid gaan bedreigen – wellicht blijft dat Hollywood fantasie, maar de opkomst van robotisering is niet te stuitten. De vraag is dus; wat ga jij doen als de robots komen?
Robotisering in een notedop: De ontwikkelingen.
In diverse discussies komt het onderwerp automatisering en robotisering terug. De een is er van overtuigd dat het niet zo’n vaart loopt, de ander zegt dat we binnen 10 jaar werkloos zijn, tenzij we werkelijk waarde toevoegen en niet bezig zijn met herhalende activiteiten. Eerst een kort overzicht van ontwikkelingen.
De economische crisis heeft een explosieve groei van de aanschaf en in gebruikname van robots teweeg gebracht. Overal ter wereld werd handarbeid door robots uit handen genomen. Dalende prijzen voor robots en stijgende kosten voor arbeid wereldwijd maken het steeds interessanter een robot neer te zetten. Nog maar niet te spreken over het niet hebben van een CAO die de 24/7 mentaliteit van de gemiddelde robot in de weg staat.
De volgende vraag die rijst is – gaat het dan echt ten koste van banen, al die robots? Nou, dat kun je wel stellen. Die trend is al een tijd gaande, zoals te zien is in bovenstaande grafiek. De economische crisis accelereerde een reeds gaande trend.
Automatisering vs robotisering
Het UWV publiceerde recent een zeer uitgebreid onderzoek met de veelzeggende titel ‘Automatisering treft administratieve banen hard’. Ook hier een trend die al een tijdje gaande was voor de economische crisis, maar tijdens de crisis vol gas is doorgezet. Die banen komen niet meer terug, want eenmaal geautomatiseerd is de baan er simpelweg niet meer.
Uit het onderzoek blijkt het in verschillende administratieve functies te gaan om een krimp van enkele tot zo’n 50% van de functies. Niet voor niets dat het UWV aan de bel trekt – aangezien de mensen die nog wel in deze sector werken vroeg of laat ‘klant’ worden bij hetzelfde UWV.
Is er nog wel voor iedereen werk?
De grote hamvraag is dan ook – of er voor iedereen nog wel werk is. Ook hier twee kampen; er zijn mensen die stellen dat elke evolutie van werk niet heeft geleid tot minder werk, maar juist meer voorspoed en productiviteit. Anderen houden het er op dat robotisering de laatste stap in de industriële revolutie is – waarbij de machine het werk daadwerkelijk uit handen neemt. Qua automatisering is het simpel; alles wat je meer dan 1 keer doet tijdens je werkdag, kan vroeg of laat automatisch. Wellicht overschatten veel mensen hun eigen inbreng daarin, of onderschatten de mogelijkheden van automatisering – maar dat moment komt spoedig dichterbij.
Bedreiging of kans?
De existential crisis die dreigt is – ben ik nog wel nodig op deze aarde? Het antwoord is uiteraard ja. Zelfs als je nog maar 4 uur per week hoeft te werken, geeft dat niet. Enige punt van aandacht is de verdeling van welvaart. De manier waarop dat nu geregeld is, zou betekenen dat de handvol mensen die alle robots bezit, dus ook alle productiecapaciteit heeft. De rest heeft geen werk, geen geld.. en de robots staan stil bij een gebrek aan afzetmarkt. Er volgt dus een herschikking in de balans tussen inkomen, consumptie en productie. De discussie rondom het basisinkomen loopt vooruit op deze ontwikkeling – iedereen een vast bedrag om van te leven, ongeacht wat je doet.
Waarde toevoegen
Op een keynote speech sprak Ruud Veltenaar en hij zag dezelfde ontwikkeling als ik hierboven schets. Zijn oplossing voor het verlies aan banen is – waarde creëren, voor andere mensen. Als je geen waarde hoeft te creëren voor bedrijven, dan kun je dit doen voor je omgeving. Simpel gezegd; je kijkt naar de behoeftes van je direct leefomgeving en springt daar op in, al dan niet tegen een vergoeding.
Dat er nog miljoenen banen zullen verdwijnen ben ik van overtuigd, maar hoe snel en met welke impact op de samenleving zullen we vanzelf gaan meemaken. Het wordt wel belangrijker dan ooit om je keuzes bewust te maken en je tegelijkertijd te realiseren dat je tussen nu en je pensioen best nog één of twee keer van carrière zal moeten wisselen. Niet eens zo’n slecht vooruitzicht, toch?
Eén reactie op “Wat ga jij doen als de robots komen?”